โครงการวิจัยและพัฒนาการเพาะเห็ดหัวลิง ในภาคตะวันออกของประเทศไทย

Research and Development Project of Monkey Head Mushroom (Hericium erinaceus) Cultivation in the East of Thailand

อัจฉรา บุญโรจน์ , จิรพร สวัสดิการ และ วัชรวิทย์ รัศมี

คณะเทคโนโลยีการเกษตร

งานวิจัย

2558

เห็ดหัวลิงเป็นเห็ดที่รับประทานได้และมีคุณสมบัติเป็นยา มีถิ่นกำเนิดแถบอเมริกาเหนือ ยุโรป และเอเชีย วัตถุประสงค์ของโครงการวิจัยนี้ เพื่อคัดเลือกสายพันธุ์เห็ดหัวลิงที่มีคุณสมบัติเหมาะสมในการเจริญเติบโตและให้ผลผลิตสูงในภาคตะวันออกของประเทศไทย การวิจัยได้ดำเนินการเก็บรวบรวมสายพันธุ์เห็ดหัวลิงจากฟาร์มต่าง ๆ ทั่วประเทศไทย สามารถรวบรวมได้ 6 สายพันธุ์ คือ 1) สายพันธุ์จากฟาร์มอานนท์ไบโอเทค 2) สายพันธุ์จากกรมวิชาการเกษตร #1 3) สายพันธุ์จากกรมวิชาการเกษตร #2 4) สายพันธุ์จากฟาร์มเห็ดอรัญญิก 5) สายพันธุ์จากโครงการหลวงฯ ดอยปุย และ 6) สายพันธุ์จากมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ กำแพงแสน จากนั้นนำเห็ดหัวลิงทั้ง 6 สายพันธุ์มาทำการทดลองที่คณะเทคโนโลยีการเกษตร มหาวิทยาลัยราชภัฏรำไพพรรณี จังหวัดจันทบุรี อุณหภูมิระหว่างทดลองเฉลี่ย 28 องศาเซลเซียส ความชื้นสัมพัทธ์เฉลี่ย 85 เปอร์เซ็นต์ ทำการทดลองระหว่างเดือนกันยายน พ.ศ. 2558 – เดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2560 วางแผนการทดลองแบบ Completely Randomized Design (CRD) โดยให้สายพันธุ์เห็ดหัวลิงคือ สิ่งทดลองๆ ละ 10 ซ้ำๆ ละ 1 ถุง ผลการทดลองพบว่า เห็ดหัวลิงทุกสายพันธุ์ที่นำมาทดลองสามารถเกิดดอกได้ หากได้รับอุณหภูมิช่วงบ่มเชื้อ และช่วงกระตุ้นดอกประมาณ 26 – 30 องศาเซลเซียส หากได้รับอุณหภูมิสูงกว่านี้ เส้นใยจะเดินช้า ไม่เกิดดอก และก้อนเชื้อเกิดการปนเปื้อนมาก สายพันธุ์เห็ดหัวลิงจากฟาร์มอานนท์ไบโอเทค สายพันธุ์กรมวิชาการเกษตร #1 และสายพันธุ์กรมวิชาการเกษตร #2 สามารถออกดอกได้ 4 รุ่น โดยมีจำนวนก้อนที่สามารถออกดอกรุ่นที่ 2 ได้ 80 - 100 เปอร์เซ็นต์ ออกดอกรุ่นที่ 3 ได้ 50 เปอร์เซ็นต์ และออกดอกรุ่นที่ 4 ได้ 10 เปอร์เซ็นต์ ในขณะที่สายพันธุ์จากฟาร์มเห็ดอรัญญิกและสายพันธุ์จากโครงการหลวงฯ ดอยปุย สามารถออกดอกได้ 3 รุ่น โดยมีจำนวนก้อนที่สามารถออกดอกรุ่นที่ 2 ได้ 50 - 60 เปอร์เซ็นต์ ออกดอกรุ่นที่ 3 ได้ 10 - 20 เปอร์เซ็นต์ ไม่สามารถออกดอกรุ่นที่ 4 ได้ ส่วนสายพันธุ์เห็ดหัวลิงจากมหาวิทยาลัย เกษตรศาสตร์ กำแพงแสน สามารถออกดอกได้เพียงครั้งเดียว สายพันธุ์จากฟาร์มอานนท์ไบโอเทค และ สายพันธุ์จากกรมวิชาการเกษตร #2 สามารถปรับตัวให้เข้ากับสภาพแวดล้อมในภาคตะวันออก โดยเฉพาะที่จังหวัดจันทบุรี ได้ดีกว่าสายพันธุ์อื่น ๆ โดยให้ผลผลิตรวมต่อถุงเท่ากับ 211.42 กรัม และ 180.6 กรัม ตามลำดับ ในขณะที่สายพันธุ์จากกรมวิชาการเกษตร #1, โครงการหลวงฯ ดอยปุย, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ กำแพงแสน และฟาร์มเห็ดอรัญญิกมีผลผลิตรวมต่อถุงเท่ากับ 146.98, 111.94, 95.31 และ 84.77 กรัม ตามลำดับ การเพาะเห็ดหัวลิงในสูตรอาหารที่มีฟางเป็นวัสดุเพาะหลัก ให้ผลผลิตมากกว่าการใช้ขี้เลื่อย นอกจากนี้พบว่าการเพิ่มปริมาณรำละเอียดในสูตรอาหาร จะทำให้ปริมาณโปรตีนในดอกเห็ดเพิ่มมากขึ้นด้วย

Monkey head mushrooms is an edible and medicinal mushroom , native to North America, Europe and Asia. The objective of this project was selection monkey head mushrooms strains which grew properly and gave high yield in east of Thailand. There are 6 strains of monkey head mushrooms from mushroom farms in Thailand ; 1) from Anonbiotec Farm (AF), 2) from Department Of Agriculture #1 (DA1), 3) from Department Of Agriculture #2 (DA2), 4) from Aranyik Mushroom Center (AMC), 5) from Doi Pui Research Station (DPRS), 6) from Kasetsart University, Kampaeng Saen campus (KU). The experiments were conducted at the faculty of agricultural technology, Rambhai Barni Rajabhat University, Chanthaburi Province, from September 2015 to February 2017, with the average temperature at 28 ºc and relative humidity at 85 % . The trials were laid out in a Completely randomized design (CRD). Strains were treatments, each strain had 10 replications, each replication was 1 bag. The results revealed that all of monkey head mushroom strains in this research could give fruit bodies when temperature during mycelium grown (incubation time) and induced fruiting time was at 26 – 30 ºc. Higher temperature affected mycelium grown slowly and did not give fruit bodies and growing media was highly contaminated. The strains from AF, DA1 and DA2 could give fruit bodies 4 times, 80 – 100 % of the strain gave 2 times, 50 % and 10 % gave 3 and 4 times respectively. While the strains from AMC and DPRS could give fruit bodies 3 times, 50–60 % of the strains gave 2 times, 10 - 20 % gave 3 times and could not give fourth fruiting. The strain from KU could give fruiting only 1 time. The strains from AF and DA2 had adaptability in the east of Thailand especially in Chanthaburi higher than the other strains, the yield per bag was 211.42 and 180.6 g respectively. While DA1, DPRS, KU and AMC had the yield per bag at 146.98, 111.94, 95.31 and 84.77 g respectively. Growing monkey head mushrooms on rice straw substrates gave the yield higher than saw dust. Increasing rice bran ratio in growing media also increased protein content in fruit bodies.

เห็ดหัวลิง การเพาะเห็ด เห็ดเป็นยา

monkey head mushrooms, mushroom cultivation, medicinal mushroom

ณัฐฐานี ดีซื่อ แก้ไขล่าสุด 2020-10-01 14:28:19

หน้าปก
บทคัดย่อ
กิตติกรรมประกาศ
สารบัญ
บทที่ 1
บทที่ 2
บทที่ 3
บทที่ 4
บทที่ 5
บรรณานุกรม
ภาคผนวก